Od kultury nauczania do kultury uczenia się – propozycje na nowy rok szkolny
 

„Nauka wymaga aktywności uczącej się jednostki.
Wszystko, co ogranicza jej aktywność, jednocześnie hamuje proces uczenia się.”

Manfred Spitzer

Przywróćmy szkołę uczniom!

1. Uczniowie jako twórcy materiałów dydaktycznych
2. Szkolne Buro Podróży – Szkolne wycieczki inaczej
3. Co zamiast wywiadówek? Nic o nas bez nas!

W roku szkolnym 2017 / 2018 chcielibyśmy zaproponować trzy praktyczne możliwości odejścia od kultury nauczania, z typowymi dla niej metodami podawczymi i dominującą rolą nauczyciela i zastąpienie jej kulturą uczenia się, w której aktywnym uczestnikiem procesu uczenia się stają się uczniowie. Wraz z odejściem od tzw. szkoły transmisyjnej zmieniają się role uczniów i nauczycieli. Dotyczy to nie tylko lekcji, ale i innych aspektów procesu dydaktycznego. Dlatego nie ograniczamy się do tego, co dzieje się na lekcjach, ale proponujemy również zmiany w podejściu do wywiadówek, a także organizacji szkolnych wycieczek. Jesteśmy przekonani, że podejmowania decyzji człowiek uczy się przez podejmowanie decyzji, a nie słuchanie innych. Przejmowania odpowiedzialności można nauczyć się tylko przez branie na siebie odpowiedzialności i samodzielne dokonywanie wyborów, a nie czytanie o tym w podręcznikach. Podobnie jest z wyznaczaniem sobie celów, planowaniem, rozwiązywaniem życiowych problemów, umiejętnością selekcji informacji czy pracą w zespole.

Jeśli szkoła ma przygotować do życia, to uczniowie muszą dostać możliwość samodzielnego mierzenia się z autentycznymi, życiowymi problemami. Jeśli mają przejąć odpowiedzialność za swój proces uczenia się, to muszą mieć na niego wpływ.

Musimy odejść od typowego dla tradycyjnego modelu edukacji obsługiwania uczniów, wyznaczania im szczegółowych celów, narzucania metod i form pracy, czyli od ciągłego prowadzenia ich za rękę. Człowiek angażuje się jedynie w to, na co ma wpływ, dlatego – nie mając tego – dzieci tak szybko tracą w szkole motywację do nauki. Zachowają ją, gdy przestaniemy im wszystko narzucać i je obsługiwać, gdy stworzymy im możliwość podejmowania decyzji i dokonywania samodzielnych wyborów, w jaki sposób rozwiązać postawiony problem. Możemy przywrócić uczniom autonomię i zacząć traktować ich podmiotowo. Możemy przywrócić uczniom szkoły!

W tym roku szkolnym chcemy zaprosić wszystkich nauczycieli do szukania nowych dróg, prowadzących do kultury uczenia się, kultury, w której uczniowie staną się pełnoprawnymi, aktywnymi uczestnikami procesu dydaktycznego, a szkoły staną się miejscem, które przygotowują do życia i rozwiązywania życiowych problemów.

Dopiero, gdy będziemy stawiać przed uczniami trudne i złożone problemy wymagające wielu różnych kompetencji, będziemy mogli się przekonać, jaki mają potencjał i jak potrafią sobie radzić. Dziś dla wielu uczniów szkoła jest zbyt trudna, ponieważ jest zbyt nudna, a zadania, które dostają są zbyt proste, schematyczne i nie mają związku z realnym życiem. Aby się rozwijać, uczniowie potrzebują prawdziwych wyzwań!

Chcemy zwrócić uwagę również na to, że wiele ważnych życiowo kompetencji można rozwijać nie tylko w klasie, ale również na wycieczkach, spotkaniach z rodzicami i wielu innych miejscach. Wszystko zależy od naszej inwencji i kreatywności! Spotkajmy się i poszukajmy nowych, lepszych rozwiązań na miarę XXI wieku. Szkołę trzeba dziś wymyślić od nowa, bo tradycyjny model edukacji powstał na potrzeby świata, którego już nie ma.

Możemy narzekać, albo zacząć szukać lepszych rozwiązań. Mamy wybór!