Lekcja nie musi być nudna

W SP im. Bł. C. Borzęckiej w Krakowie na lekcjach uczniowie rzadko się nudzą. Niezależnie od przedmiotu nauczyciele wykorzystują takie metody i formy pracy, aby statyczność i monotonia nie wkradały się na lekcje. Z każdym miesiącem pracy działo się coraz więcej. Dopiero zaczęły się wakacje, a już nauczyciele planują co nowego jeszcze można od września zaszczepić w naszych uczniach, jak rozpocząć rok, aby motywacja nie słabła w ciągu kolejnych miesięcy. Mam wrażenie, że odkąd przyłączyliśmy się do BsS nabraliśmy rozpędu i wiary w słuszność obranego przez nas przed kilku laty kierunku.

J. polski w klasach starszych (V – VI)

Na lekcjach pani Iwonki Dudzic lektura staje się okazją do zabawy i gry.

Powieść Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy” zainspirowała klasę V do gry w kalambury. Uczniowie podzieleni na grupy mieli za zadanie narysować wylosowane pojęcia związane z przygodami Stasia i Nel. Nauka przekształciła się w zabawę, a kolejne wyrazy rodziły pytania: jak jednoznacznie narysować „przygodę” lub „dżdże”? Zwycięska drużyna poprawnie odgadła 23 pojęcia! Brawo!

https://www.facebook.com/pg/szkolaprzymalborskiej/photos/?tab=album&album_id=2109584699113898

Odwrócona lekcja to kolejna metoda jaką wykorzystują polonistki na swoim przedmiocie.

https://www.facebook.com/pg/szkolaprzymalborskiej/photos/?tab=album&album_id=2109571372448564

Klasa VI postanowiła samodzielnie zająć się omówieniem powieści Niziurskiego „Sposób na Alcybiadesa”. Mateusz wcielił się w rolę nauczyciela i wspaniale poprowadził rówieśników przez perypetie książkowych bohaterów. Była praca w grupach, ciekawe zadania, szukanie pytań na korytarzu, tworzenie sposobu na szkolnych nauczycieli. Wyzwaniem stało się szybkie opanowanie wiersza Wątłusza i zaprezentowanie go w niebanalny sposób. Na takich lekcjach nikt się nie nudził!

Historia – p. Agnieszka Wasilewska

Emocje przy powtarzaniu dat z historii??? Niemożliwe! A jednak – dzięki „Historycznemu bingo-daty”. Gry edukacyjne to częsty element lekcji historii, zwłaszcza w klasach IV – VI kiedy zainteresowanie przedmiotem jest niezwykle ważne. Na lekcjach historii uczniowie sami tworzą własne gry tematyczne, służące utrwalaniu i powtarzaniu materiału, mają okazję pochwalić się przed młodszymi kolegami znajomością historycznych faktów, a ich praca jest wykorzystywana przez następne roczniki.

Ciekawe momenty historyczne stają się okazją do tworzenia gazetek tematycznych dotyczących danej epoki, okresu czy postaci historycznej. Przybierają one różnorodną postać np. plakatu, mapy czy lapbooka, a w klasie V – VI nawet książki będącej wspólnym dziełem danej klasy.

J. angielski – p. Sylwia Dzierzgowska

W klasach najmłodszych dzieci uczą się metodą gry i zabawy, a poprzez śpiewanie piosenek utrwalają w zaskakująco szybki sposób słownictwo i wyrażenia.

Poza Lapbook’ami, metodą która jest często stosowana w utrwalaniu materiału, a dzieci ją kochają, tworzone są również przez uczniów gry w języku angielskim, komiksy, krzyżówki. Szczególnie powtórzenie i utrwalenie przerobionej partii materiału w taki sposób chroni uczniów od monotonni sprawia, że gramatyka staje się przyjemnością, nawet dla uczniów pracujących w wolniejszym tempie.

Globalizacja i otwarcie na świat jakie umożliwia Internet, portale społecznościowe oraz inne środki masowego przekazu narzuca im w obecnym świecie potrzebę płynnego posługiwania się językiem uniwersalnym i powszechnie rozumianym, którym ciągle pozostaje język angielski. Projekty i metoda autokorekty – to metody wykorzystywane w klasach najstarszych. Nauczyciele uczą języka angielskiego w sposób praktyczny poprzez przełamanie bariery porozumiewania się oraz rozwijają umiejętności skutecznego komunikowania się z rówieśnikami z innych krajów europejskich. np. korespondencja – pisanie listów w języku angielskim z rówieśnikami z Włoch, ankiety, wywiady z obcokrajowcami, zamówienia w restauracjach w języku angielskim. Coraz więcej uczniów otwiera się na możliwości komunikowania się w j. angielskim, lecz część z nich nie potrafi wykorzystać swojej wiedzy w praktyce. W Szkole Podstawowej im. bł. Celiny Borzęckiej niemożliwe staje się możliwym.

Fizyka – klasy VII

Trudna pozornie fizyka – tylko pozornie. U nas fizyka to jeden z ulubionych przedmiotów, a pomysłowość pani Asi Stypuły tylko inspiruje siódmoklasistów do kolejnych przedsięwzięć:

WebQuest „Zakręcona dynamika”-

strona projektu: https://zakreconadynamika.weebly.com/

Projekt miał na celu inną niż sprawdzian formę potwierdzenia zdobytej wiedzy. Jednym z założeń WQ jest praca zespołowa, zatem na początku uczniowie mieli dobrać się w 3-4 osobowe grupy. Spośród siebie musieli wybrać osoby odpowiedzialne za konkretne funkcje – kierownika (d kontaktów z nauczycielem), eksperta, prezentera, informatyka, grafika. Każdy musiał być odpowiedzialny za co najmniej jedno zadanie. Zadanie polegało na wykonaniu projektu na podstawie materiałów udostępnionych na stronie WebQuestu (zakładka „Zasoby”). Uczniowie wspólnie określali jaką formę ma przybrać – serii filmików o zasadach dynamiki, lapbooka, gry (do wyboru – planszowa, karciana, towarzyska, komputerowa), komiksu. Otrzymali także tabelkę wymagań, w której zostały jasno określone kryteria wg których będą się wzajemnie oceniać. Od początku bowiem wiedzieli, że ocena będzie nie tylko nauczyciela, ale i ich własna.

Efekty zaskoczyły mnie bardzo pozytywnie. Wszyscy uczniowie stanęli na wysokości zadania tworząc wspaniałe gry planszowe o inspirujących nazwach np. „Jabłkiem w głowę, czyli jak zostać milionerem”, czy też „Izaaton”, fizyczne Dobble, piękne i kolorowe lapbooki, czy też filmiki demonstrujące 3 zasady dynamiki Newtona.

Grywalizacja „Wyższa Szkoła Dyskredytacji Cieplika” – Wydział Solarny i Astralny – odpowiednio dla klas 7 Słoneczek i 7 Gwiazdek.

Gamifikacja polega na wprowadzeniu do zwykłych zajęć elementów gry – rankingu uczestników, zdobywania punktów, odznaczeń dla kolejnych stopni „wtajemniczenia”. Postanowiłam zrobić eksperyment i zgrywalizowałam fizyczny dział dotyczący ciepła. Najbardziej właściwą skalą postępu wydała mi się skala temperatur Kelvina. Stąd też uczniowie zamiast punktów zdobywali za wykonanie poszczególnych zadań kelwiny (kolorowe kamyczki), będące odpowiednikiem punktów w grze. Swą wędrówkę na drodze zdobywania wiedzy rozpoczynali od tzw. zera bezwzględnego – czyli najniższego poziomu energii. Tym sposobem udało mi się w uczniach mocno zakorzenić informację, iż zero bezwzględne jest najniższą możliwą temperaturą.

W trakcie tego działu uczniowie mieli jedną kartkówkę tzw. „Przeciwności losu”, za które oprócz oceny otrzymywali kelwiny – jeżeli napisali ją na min. 50%. Oprócz tego mieli do rozwiązania quiz „W sieci”, za który również, po zaliczeniu min. 60% otrzymywali kelwiny. Oprócz tych zadań, pojawiało się sporadycznie zadanie domowe pod nazwą „Pańszczyzna” – czas jego wykonania był ograniczony do tygodnia. To były trzy wymagane zadania w trakcie Grywalizacji. Wszystkie pozostałe zadania były całkowicie dobrowolne – to na uczniu ciążył obowiązek dbania o swoją ocenę i zbierania kelwinów, by przejść na satysfakcjonujący go poziom wtajemniczenia od Terminatora (0-62K = ndst), Czeladnika (63-125K = dop), Adepta (126-188K = dst), laboranta (189-251K = db) aż do Eksperymentatora (251-314K = bdb) lub samego Mędrca (315>= cel).

Okazało się, że za wyjątkiem nielicznych uczniów (po jednym, dwoje z klasy) wszyscy dążyli do zyskania co najmniej pozycji Eksperymentatora, co mnie niezmiernie ucieszyło. I nie była to tylko i wyłącznie czcza wiedza – absolwenci Wyższej Szkoły Dyskredytacji Cieplika zdobyli prawdziwą wiedzę i byli wręcz żądni jej zdobycia. Uczniowie sami poszukiwali informacji i z radością wielką przychodzili mi donieść o wielu rzeczach, o których sama nie miałam pojęcia… Zeszyty uczniów, których nie mogłam się doprosić wcześniej o zrobienie jednego prostego zadania, wręcz były teraz naszpikowane wiadomościami, własnoręcznymi rysunkami. Uczniowie sami dopraszali się o misje (najtrudniejsze i najlepiej płatne), traktaciki (łatwiejsze, krótsze), możliwość wzięcia udziału w dyskusji (dysputa) i czymś, co wzbudzało największe emocje – tchnieniu – wypowiedzeniu treści zadania, bądź odpowiedzi na jednym tchu… Na przerwach następowało istne oblężenie „Opiekuna naukowego” przez domagających się kelwinów za wykonane zadania absolwentów. Niezapomniane wrażenia.

Astronomiczny Escape Room „Tajemnica Zaklęta w Gwiazdach” – powstał z myślą o najstarszych uczniach zmęczonych całym rokiem ciężkiej pracy.

Dlaczego astronomiczny? Ten dział fizyki wielu osobom wydaje się interesujący, jednak uczniowie mogliby się z nim nigdy w życiu nie spotkać ze względu na brak ujęcia go w podstawie programowej. Ponieważ lubię sobie stawiać wyzwania, postanowiłam wypróbować swoje możliwości tworząc Escape Room dla całej klasy. Było to o tyle trudne zadanie, że wszystkie dostępne na rynku miejsca udostępniające tego typu rozrywkę, są przeznaczone dla grupy maksymalnie 6-8 osób. Nic dziwnego, poziom i liczba zagadek potrzebny w przypadku tak licznej grupy musi być odpowiednio wysoki. Mój ER miał z założenia być przygodowy – po wymyśleniu tytułu „Tajemnica zaklęta w gwiazdach” fabuła sama się nasunęła – uczniowie musieli dowieść, że nadają się na spadkobierców sławnych astronomów – Mikołaja Kopernika, Jana Heweliusza, Jana Keplera i samego Galileusza. W tym celu mieli podzielić się na grupy, w których będą podążać za ukrytymi dla nich zagadkami – większość łamigłówek miała naklejkę z wizerunkiem Mistrza. W sali-komnacie pojawiło się wiele dodatkowych zadań i rozpraszaczy uwagi, aby do rozwiązania nie doszło zbyt szybko.

Na wstępie uczniowie otrzymali list od Mistrzów, którzy informowali ich (spadkobierców wiedzy) o tym, że muszą rozwiązać wszystkie zagadki wraz z główną – znajdującą się w krypteksie, urządzeniu szyfrującym dołączonym do listu. Z niego dowiedzieli się, że wśród zagadek znajdą się takie, które będą prowadziły do kolejnych cyfr szyfru. Nigdzie nie zostało powiedziane, że właśnie ten krypteks zawiera informację, gdzie znajduje się klucz do sali… Wyjście z komnaty było równoznaczne z przejściem wszystkich testów umiejętności. Do nich należało m.in. wykonanie listu gończego za Galileuszem, napisanie dekretu Świętej Inkwizycji dotyczącego wyroku na Galileuszu, czy klepsydry pogrzebowej Tychona Brahe, który wg legendy zmarł wskutek zatrzymania moczu, gdyż w obecności cesarza (wg wskazań etykiety) nie wypadało mu oddalić się do tak prozaicznej czynności jak skorzystanie z toalety…

Oprócz tych zagadek, uczniowie musieli posługiwać się różnymi technikami informatycznymi – aby otrzymać kolejną cyfrę szyfru musieli skontaktować się ze mną mailowo (przesłać zdjęcie wykonanego zadania), bądź też skorzystać z QR kodu. Mieli też nie lada zadanie ze znalezieniem rozwiązania dla tajemniczego, niewidzialnego listu, który dało się odczytać dopiero wówczas, gdy odnalazło się specjalny pisak z lampką UV…

Całość mimo wielu przygotowań mogę uznać za udane przedsięwzięcie. Moim celem jest pozytywne nastawienie uczniów do fizyki i wciąż będę dążyć w swoich działaniach do tego, by pokazać dzieciom fizykę od jej przyjemniejszej strony.

Edukacja wczesnoszkolna

Najmłodsi od klasy I uczą się jak uczyć się za pomocą mapy myśli, tym razem pracowaliśmy w temacie pasji i zainteresowań pierwszoklasistów.

Pociag do wiedzy – samouczek (I – III)

Katarzyna Cieciura, Beata Drewniak – opracowały metodę w klasach I – III polegającą na planowaniu własnej samodzielnej pracy w określonym obszarze zagadnień i w określonym czasie 3 – 4 dni. Każdy uczeń musi przejść wszsytkie stanowiska pracy, zawierające zadania do wykonania z różnych obszarów edukacyjnych i o różnym stopniu trudności – j. polski, matematyka, plastyka, przyroda czy historia. Zadanie polega na tym, że każdy ma obowiązek zaliczyć wszystkie stanowiska, ale sam decyduje jakie stanowisko, z jakiej dziedziny w danym czasie wykona. Całość czasu jest określona na 3 – 4 dni, a ilość stanowisk i wykonanych zadań w danym dniu określa sam uczeń. Po skończeniu całości swoich zadań musi rozliczyć się u nauczyciela z poprawności ich wykonania, dokonać samokorekty błędów i dokonać samooceny pracy. Jeśli uczeń ma kłopoty z samodzielnym wykonaniem zdań, ma prawo prosić o pomoc kolegę, ale w efekcie sam wykonuje swoje zadanie. Po wykonaniu wszystkich zadań przez wszystkich uczniów, robimy podsumowanie tematyki i omawiamy efekty pracy jakie powstały przez ten czas.

Wesoła matematyka

Często w edukacji wczesnoszkolnej matematyka jest tym przedmiotem, na którym uczniowie mogą odkrywać coś nowego i pasjonującego. Towarzyszą nam na matematyce skrzaty, filcowane świetliki, nie brakuje niezwykłych historii o krainie Zegarowo, Pani Minutce i Panu Godzinku, o Mnożku, Dzielku, Plusku i Minusku i wielu innych. Czasami zabawa tematyczna np. w sklep staje się świetną okazją do pokazania matematyki w praktyce, a samodzielne przygotowanie przez dzieci całej zabawy niezwykle rozwija ich organizacyjne umiejętności i planowanie pracy.

Tabliczka mnożenia w klasie III może stać się okazją do zabawy, przez co nauka staje się nie tylko przyjemna, ale i zabawna. Pan Paweł Firlej często stosuje elementy gier i zbaw, które w zdecydowany sposób uatrakcyjniają edukację wczesnoszkolną.

https://www.facebook.com/pg/szkolaprzymalborskiej/photos/?tab=album&album_id=2107328006006234

Prowadzony już od kilku lat Projekt starsi czytają młodszym – „Czytaj z nami kolegami” to inicjatywa, w której starsi koledzy z klas II i III zachęcają pierwszoklasistów do nauki czytania, w różny sposób pokazując im, że ta umiejętność daje wiele radości. Tym razem klasa III Bratki zaprezentowała przygotowaną przez siebie lekturę Świnopas. To dobry sposób, aby nie tylko zachęcić młodszych do nauki czytania, ale też wyrobić w sobie motywację do tej nauki, bo jak widać, ta umiejętność wykorzystywana jest w praktyce.

https://www.facebook.com/pg/szkolaprzymalborskiej/photos/?tab=album&album_id=2088578737881161

Nauczyciele uczą u nas tak, jak sami chcieliby być nauczani, sprawiając, że lekcja może stać się dla wszystkich przyjemnością.

Opracowanie: Katarzyna Cieciura *

* z wykorzystaniem materiałów autorskich nauczycieli SP im. Bł. C. Borzęckiej w Krakowie